Praca wspólnika w umowie spółki z o.o. Jak to zrobić?
Jak wprowadzić takie zapisy do umowy spółki?
Jaka praca może być wpisana w umowę spółki?
Czym są powtarzające się świadczenia niepieniężne?
Czy wspólnik musi pracować na rzecz spółki z o.o.?
Czym jest obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych wspólnika?
Jak wynagradzać pracę wspólnika na rzecz spółki?
Pytań dostaję bardzo wiele. To tylko garstka z nich.
Nie ukrywam, że od dawna miałam o tym napisać. Zresztą wielokrotnie mnie o to prosiliście. Większość wpisu miałam gotową już kilka miesięcy temu, ale jakoś tak wyszło, że nie wyszło. Zawsze jest coś co wymaga większej mojej uwagi i szybkiej reakcji. Poświęcenia więcej czasu.
Biorę więc dzisiaj na tapet pracę wspólnika spółki z o.o. A konkretnie obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych wspólnika. Postaram się opowiedzieć o nich w prosty i zrozumiały sposób.
Praca wspólnika w umowie spółki z o.o. Czy wspólnik musi pracować na rzecz spółki z o.o.?
Zanim jednak opowiem o samych powtarzających się świadczeniach to krótko odpowiem na powyższe pytanie.
Mam wrażenie, że kwestia pracy wspólnika na rzecz spółki to często kwestia sporna w wielu małych spółkach. Nie wiem dlaczego, ale jakoś tak się utarło, że wspólnicy powinni pracować na rzecz spółki. Jeśli wspólnicy są jednocześnie powołani do zarządu to sprawa oczywista, że w związku z tym wykonują pracę na rzecz spółki. Należy jednak dodać, że dotyczy to pracy wyłącznie związanej z pełnieniem funkcji w zarządzie. To samo będzie dotyczyć wspólników, którzy są członkami rady nadzorczej. Czym innym jest jednak praca, która z tymi funkcjami nie jest związana. Ale zwykle takie prace są przez wspólników wykonywane. A warto dodać, że prace te często nie są wynagradzane w żaden sposób.
Zatem wspólnik jeśli jest również w zarządzie czy radzie nadzorczej dostaje wynagrodzenie z tego tytułu (chociaż też nie zawsze) i ewentualnie dywidendę. Musimy więc na początek ustalić 2 kwestie, aby dalsza część mojego wywodu była zrozumiała.
- Po pierwsze, wspólnik z samego faktu uczestniczenia w spółce z o.o. jest zobowiązany jedynie do wniesienia wkładu.
- Po drugie, wspólnik z samego faktu posiadania udziałów w spółce nie jest zobowiązany do pracy na rzecz spółki.
Wiem wiem, jak mówię to Klientom to zwykle budzi to spore zdziwienie. Ale nie mylcie spółki z o.o., która jest spółką kapitałową ze spółkami osobowymi. W spółkach osobowych obowiązują inne zasady.
Zatem jeśli na etapie planowania założenia spółki z o.o. Waszym założeniem jest, że wszyscy lub niektórzy wspólnicy będą członkami zarządu lub rady nadzorczej. A także że wszyscy lub niektórzy wspólnicy będą wykonywać na rzecz spółki jakąś pracę nie związaną z pełnieniem funkcji w zarządzie czy radzie to ustalcie od razu i uwzględnijcie to w umowie spółki.
Praca wspólnika w umowie spółki z o.o.
Wspólnicy mogą pracować na rzecz spółki na podstawie umów cywilnoprawnych, umów o pracę (z wyjątkami), a także umów o współpracę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Zatem tak jak inni pracownicy, zleceniobiorcy, wykonawcy czy współpracownicy spółki. A to oznacza, że spółka powinna zawrzeć ze wspólnikami odpowiednie umowy.
Jak wspomniałam wyżej, z samego faktu bycia wspólnikiem spółki z o.o. nie wynika obowiązek pracy na rzecz spółki. I o tym musicie pamiętać. Wspólnikom przysługuje dywidenda, ale nie jest ona powiązana z faktem pracy na rzecz spółki, a z posiadaniem udziałów w spółce.
Ważne: sam fakt bycia wspólnikiem spółki z o.o. nie zobowiązuje do wykonywania jakiejkowilek pracy na rzecz spółki oraz nie zobowiązuje wspólnika do wspierania działalności spółki swoim zaangażowaniem.
Dlatego też zwracam uwagę za zapominany często art. 159 k.s.h.:
Jeżeli wspólnikowi mają być przyznane szczególne korzyści lub jeżeli na wspólników mają być nałożone, oprócz wniesienia wkładów na pokrycie udziałów, inne obowiązki wobec spółki, należy to pod rygorem bezskuteczności wobec spółki dokładnie określić w umowie spółki.
Praca zgodnie z art. 176 k.s.h.
Wspólnicy mogę też wykonywać pracę na rzecz spółki na podstawie odpowiednich zapisów umowy spółki w oparciu o art. 176 k.s.h. Oznacza to, że jeśli chcecie zobowiązać wspólnika do świadczenia pracy lub usług na rzecz spółki to musicie zatroszczyć się o odpowiednie zapisy w umowie spółki.
Zgodnie z przywołanym przepisem art. 159 k.s.h., wspólnik ma obowiązek wniesienia wkładów na pokrycie udziałów w kapitale zakładowym. Wszelkie pozostałe obowiązki należy doprecyzować w umowie spółki. Od razu zaznaczę, aby już tego nie powtarzać w kolejnej częsci, że na podstawie zapisów umowy spółki o powtarzających się świadczeń niepieniężnych nie ustalacie wynagrodzenia za funkcję pełnioną przez członka zarządu czy członka rady nadzorczej. O to często pytacie.
W art. 176 k.s.h. przeczytacie:
§1. Jeżeli wspólnik ma być zobowiązany do powtarzających się świadczeń niepieniężnych, w umowie spółki należy oznaczyć rodzaj i zakres takich świadczeń.
§2. Wynagrodzenie wspólnika za takie świadczenia na rzecz spółki jest wypłacane przez spółkę także w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku. Wynagrodzenie to nie może przewyższać cen lub stawek przyjętych w obrocie.
§3. W przypadku określonym w § 1 zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału, bądź obciążenie udziału, może nastąpić jedynie za zgodą spółki, o której mowa w art. 182, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
Zgodnie z art. 176 § 1 k.s.h. wspólnik spółki z o.o. może być zobowiązany do powtarzających się świadczeń niepieniężnych. Po zmianach wprowadzonych nowym ładem sporo małych spółek z o.o. zmieniło umowy spółek, aby na podstawie odpowiednich zapisów o powtarzających się świadczeniach niepieniężnych wspólnika korzystać z możliwości wypłaty na rzecz wspólnika wynagrodzenia, które nie podlega zus, a jedynie opodatkowaniu.
Aby móc z tej możliwości korzystać wskazujecie w umowie spółki rodzaj i zakres takich świadczeń oraz wynagrodzenie. Wynagrodzenie za powtarzające się świadczenia na rzecz spółki nie może przewyższać stawek przyjętych w obrocie, a więc należałoby ustalić wynagrodzenie rynkowe. Mają to być świadczenia powtarzające się (okresowe). Zatem nie dotyczy to pracy stałej wykonywanej przez wspólnika na rzecz spółki każdego dnia od 9.00 do 17.00. Nie dotyczy też pracy jednorazowej.
Wynagrodzenie wspólnika za takie świadczenia, spółka wypłaca także w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku. To jest bardzo istotne. Bowiem świadczenie niepieniężne wspólnika jest zawsze odpłatne, nawet wówczas, jeżeli spółka przynosi straty. Powyższe też oznacza, że umową spółki nie można zobowiązać wspólnika do świadczeń nieodpłatnych na rzecz spółki.
Co zamieścić w umowie spółki?
W umowie spółki określacie rodzaj i zakres świadczeń, a także które udziały są obciążone, w jakim zakresie i czasie oraz jakie jest wynagrodzenie za świadczenie. Nie macie obowiązku obciążać udziałów wszystkich wspólników świadczeniami na rzecz spółki. Część z nich może być obciążona obowiązkiem, a część nie. Wspólnik może mieć część udziałów obciążonych obowiązkiem powtarzających się świadczeń, a część udziałów nieobciążonych.
W umowie spółki określacie też warunki rozliczeń ze wspólnikami, terminy płatności, a także zasady realizacji obowiązku. Wynagrodzenie spółka wypłaca za wykonane świadczenie. Jeśli nastąpiła zmiana, to spółka nie może zrzec się świadczeń. Podobnie jeśli chodzi o wspólnika, który moim zdaniem, nie może się zrzec wynagrodzenia. Możecie jednak dokonać odpowiedniej zmiany umowy spółki w tym zakresie.
Zatem im precyzyjnej to określicie tym lepiej. Co do samego wynagrodzenia można ustalić ogólne zasady wynagradzania, a samą wysokość wynagrodzenia ustalić w porozumieniu zawartym pomiędzy spółką a wspólnikiem.
Uczulam, że mówimy tutaj o świadczeniach powtarzalnych. A to oznacza, że nie będą więc spełniały tego warunku świadczenia jednorazowe, mające charakter ciągły czy stały. Świadczenia ciągłe nie mają charakteru powtarzającego się. Z reguły są realizowane bez przerwy. Pojęcie powtarzających się świadczeń niepieniężnych nie zostało nigdzie zdefiniowane, ale wiadomo, że chodzi o świadczenia wykonywane wielokrotnie w pewnych odstępach czasu, czyli okresowo.
Warto też wskazać co się dzieje z obciążonymi udziałami po ich zbyciu. Czy obowiązek powtarzających się świadczeń wygasa. A może wygasa co do części sprzedanych udziałów, a nie wygasa jeśli wspólnik ma chociażby jeden udział.
Warto wskazać czy to obowiązek terminowy czy bezterminowy. Można też zastrzec w umowie spółki możliwość wypowiedzenia tego obowiązku, jeśli zostaną spełnione określone warunki i takie świadczenie nie będzie już spółce potrzebne, Ewentualnie, że obowiązek wygasa, jeśli pewne warunki zawarte w umowie spółki zostaną spełnione.
Poza zapisami dotyczącymi świadczeń wspólnika na rzecz spółki, warto w umowie zamieścić zapisy dotyczącego ograniczenia w zbywalności udziałów. Do zbycia udziałów możecie wpisać wymóg uzyskania zgody spółki czy zgromadzenia wspólników. A także prawo pierwokupu czy prawo pierwszeństwa.
Przeczytacie o tym we wpisach:
Ograniczenia w zbywalności udziałów
Zgoda zgromadzenia wspólników na sprzedaż udziałów
Zgoda spółki na sprzedaż udziałów
Prawo pierwokupu udziałów
Prawo pierwszeństwa nabycia udziałów
Jak dokonać zmiany umowy spółki?
Powtarzające się świadczenia niepieniężne regulujecie w umowie spółki. Jeśli wprowadzacie je na etapie zakladania spółki to od razu uwzględniacie je w umowie spółki. Nie możecie jednak założyć spółki w S24. Umowę spółki podpisujecie u notariusza.
Jeśli chcecie wprowadzić zmiany już po założeniu spółki to wiąże się to z koniecznością zmiany umowy spółki. Zmiany możecie dokonać wyłącznie uchwałą zgromadzenia wspólników umieszczoną w protokole notarialnym. Jeśli spółkę założyliście w S24 to niestety zmiany umowy w tym zakresie w S24 nie dokonacie.
Po dokonaniu zmiany umowy spółki, kolejnym krokiem jest złożenie wniosku o wpis zmian do KRS. Wniosek do KRS składacie wyłącznie elektronicznie poprzez Portal Rejestrów Sądowych/e-formularze KRS. Opłata łączna za wpis to 350 zł. Zmiana umowy spółki dla swej skuteczności wymaga wpisu do KRS. Zatem dopiero po dokonaniu wpisu w KRS wspólnicy wykonują pracę określoną w umowie spółki na rzecz spółki oraz za tę pracę mogą otrzymać wynagrodzenie.
O czym warto pamiętać?
Chciałabym zwrócić uwagę na kilka kwestii do zapamiętania. Otóż:
- Pamiętajcie też, że zapis z art. 176 k.s.h. w stosunku do udziałów oznacza obciążenie udziałów obowiązkami na rzecz spółki. A zatem, że obowiązki te należy faktycznie wykonywać w wymaganym zakresie i nie powinien to być pusty zapis, który ma jedynie służyć do wyciągania pieniędzy ze spółki. Świadczenia niepieniężne wspólnika na rzecz spółki powinny być: faktycznie spółce potrzebne, faktycznie wykonywane przez wspólnika oraz powtarzające się, a zatem nie stałe, nie ciągłe, ani nie jednorazowe.
- Nie wszystkie świadczenia, które wspólnicy wykonują na rzecz spółki spełniają wymogi powtarzających się świadczeń niepieniężnych.
- Przychody z powtarzających się świadczeń niepieniężnych objęte są skalą podatkową, czyli 12 proc. do 120.000 zł, a powyżej 32 proc. Kwota wolna to 30 tys. złotych. Wspólnik rozlicza się samodzielnie w zeznaniu rocznym. Spółka po zakończeniu roku podatkowego sporządza PIT-11. Przychody z tytułu powtarzających się świadczeń niepieniężnych łączą się z innymi przychodami opodatkowanymi skalą podatkową.
- Spółka z o.o., której wspólnik zobowiązany jest do spełniania powtarzających się świadczeń niepieniężnych, może być zobligowana do sporządzania dokumentacji podatkowej wymaganej przy transakcjach między podmiotami powiązanymi.
- Wspólnik świadczący usługi w ramach powtarzających się świadczeń niepieniężnych po przekroczeniu 200.00 zł staje się podatnikiem VAT i powinien wystawiać faktury na rzecz spółki. Z kolei wspólnik świadczący niektóre usługi doradcze na rzecz spółki od razu staje się podatnikiem VAT. Pamiętajcie o samej płatności przelewem. Dokonujecie jej na rachunek z białej listy VAT.
Warto zatem zanim podejmiecie decyzję o zmianie umowy skorzystać z konsultacji z doradcą podatkowym i upewnić się czy taka zmiana faktycznie będzie dla spółki i dla wspólnika opłacalna.
********************************************************
Jeśli poszukujecie wzorów dokumentów i checklist to zapraszam Was do sklepu z ebookami. Znajdziecie tam również Wzór protokołu zwyczajnego zgromadzenia wspólników bez formalnego zwołania.
Zapraszam Was do zapoznania się z ostatnimi wpisami:
Zatwierdzenie sprawozdania finansowego za 2021 rok
Czy uchwała o niesporządzaniu sprawozdania z działalności powinna być załączona do KRS?
Błędy podczas rejestracji spółki z o.o.
Czy kapitał zapasowy można przeznaczyć na dywidendę?
Jakieś zmiany w wynagrodzeniu członka zarządu?
Zapraszam również na bloga Likwidacja spółki z o.o. oraz bloga Zarząd w spółce akcyjnej
Nowy e-KRS znajdziecie na stronie Portalu Rejestrów Sądowych
